Những đặc trưng của kinh tế học

Đặc trưng nổi bật của kinh tế học là dựa trên tiền đề về sự khan hiếm. Một mặt, vì sự khan hiếm nguồn lực của sản xuất (đất đai, lao động và vốn) mà con người phải học cách sử dụng chúng sao cho tiết kiệm và có hiệu quả nhất. Mặt khác, số lượng của cải được sản xuất ra chưa bao giờ có thể thỏa mãn đủ các nhu cầu ngày càng tăng lên của xã hội, dẫn tới tình trạng khan hiếm sản phẩm.

Quy luật về khan hiếm xảy ra là do các nguồn dự trữ có hạn, song nhu cầu thị trường về hàng hóa phong phú và đa dạng, tiêu dùng vượt quá khả năng của thu nhập. Vấn đề trung tâm của kinh tế thị trường là giải quyết vấn đề khan hiếm để trả lời ba câu hỏi của nền kinh tế:

Sản xuất cái gì? Nó giải quyết mối tương tác giữa sản xuất với tiêu dùng xã hội.

Sản xuất như thế nào? Nói lên trình độ công nghệ sản xuất, mối quan hệ tương tác giữa các hãng kinh doanh.

Sản xuất cho ai? Phản ánh quan hệ phân phối sản phẩm làm ra.

- Đặc trưng thứ hai là tính hợp lý của kinh tế học. Tính hợp lý thể hiện ở sự nghiên cứu dựa trên những giả định hợp lý. Một kết luận kinh tế là hợp lý khi nó phù hợp với các giả định đặt ra, kết luận đó có thể thay đổi nếu các giả định ban đầu thay đổi.

- Đặc trưng thứ ba là tính định lượng trong nghiên cứu kinh tế học. Khi phân tích kinh tế, không những cần vạch rõ xu hướng vận động của các hiện tượng kinh tế mà cần phải nêu đại lượng vận động đó lớn hay nhỏ và quan hệ giữa các đại lượng.

- Đặc trưng thứ tư của kinh tế học là tính toàn diện. Kinh tế học đòi hỏi việc nghiên cứu các vấn đề kinh tế đều phải được đặt trong mối liên hệ với các sự kiện và quan hệ kinh tế khác, xem xét những ảnh hưởng và tác động qua lại lẫn nhau giữa chúng. Có như vậy, các kết luận kinh tế mới có tính thực tiễn và thuyết phục hơn mà không phải chỉ là những kết luận thuần túy lý thuyết.

- Đặc trưng thứ năm của kinh tế học là tính tương đối của các kết luận. Kinh tế học không phải là một môn khoa học chính xác, nó không thể xem xét được hết tất cả các quan hệ kinh tế diễn ra cùng một lúc, cũng không thể giới hạn tác động của nhiều sự kiện kinh tế đồng thời. Các kết luận kinh tế luôn chỉ ra các xu hướng vận động tương đối chứ không phải những thay đổi tuyệt đối chính xác về lượng trong quá trình vận động kinh tế nói chung.

- Đặc trưng thứ sáu là phương pháp nghiên cứu. Kinh tế học sử dụng nhiều phương pháp liên ngành của nhiều môn khoa học khác nhau mà thích hợp cho việc nghiên cứu, song nó cũng có những phương pháp nghiên cứu riêng cụ thể.