Phương pháp dự đoán trong Phương pháp phân tích tài chính doanh nghiệp

Phương pháp phân tích tài chính doanh nghiệp sử dụng để dự báo tài chính doanh nghiệp. Có nhiều phương pháp khác nhau để dự đoán các chỉ tiêu kinh tế tài chính trong tương lai.

1. Phương pháp dự đoán

Là phương pháp phân tích tài chính doanh nghiệp sử dụng để dự báo tài chính doanh nghiệp. Có nhiều phương pháp khác nhau để dự đoán các chỉ tiêu kinh tế tài chính trong tương lai. Song, thường người ta sử dụng các phương pháp sau đây:

2. Phương pháp hồi quy

Là phương pháp sử dụng số liệu của quá khứ, những dữ liệu đã diễn ra theo thời gian hoặc diễn ra tại cùng một thời điểm để thiết lập (Quy tụ lại) mối quan hệ giữa các hiện tượng và sự kiện có liên quan. Thuật ngữ toán gọi là sự nghiên cứu mức độ tác động của một hay nhiều biến độc lập (Biến giải thích) đến một biến số gọi là biến phụ thuộc (Biến kết quả). Mối quan hệ này được biểu diễn dưới dạng phương trình gọi là phương trình hồi quy. Dựa vào phương trình hồi quy người ta có thể giải thích kết quả đã diễn ra, ước tính và dự báo những sự kiện sẽ xảy ra trong tương lai. Phân tích tài chính doanh nghiệp có thể sử dụng phương pháp hồi quy đơn, phương pháp hồi quy bội để đánh giá và dự báo kết quả tài chính trong doanh nghiệp.

3. Phương pháp hồi quy đơn (Hồi quy đơn biến)

Được dùng để xem xét mối quan hệ giữa một chỉ tiêu là kết quả vận động của một hiện tượng kinh tế (trong phương trình hồi quy chỉ tiêu kết quả được gọi là biến phụ thuộc, chỉ tiêu nguyên nhân được gọi là biến độc lập). Phương trình hồi quy đơn biến có dạng:

Y = a + bx

Trong đó: Y là biến phụ thuộc; X là biến độc lập

• a là tung độ gốc (Nút chặn trên đồ thị);
• b là hệ số góc (Độ dốc hay độ nghiêng của đường biểu diễn Y trên đồ thị)

Trong phương pháp hồi quy đơn, với mục đích là giải thích hoặc dự báo một chỉ tiêu cần nghiên cứu, nên việc quan trọng nhất là tìm ra giá trị của a, b. Trên cơ sở đó, xây dựng phương trình hồi quy tuyến tính để ước lượng các giá trị của Y ứng với mỗi giá trị của X.

Để xác định giá trị thông số a và b người ta sử dụng các phương pháp như phương pháp cực đại cực tiểu, phương pháp bình phương tối thiểu hoặc sử dụng phần mềm Excel trên máy vi tính.

Với phương pháp cực đại cực tiểu:

b = \(\frac{{{Y_{\max }} - {Y_{\min }}}}{{{X_{_{\max }}} - {X_{\min }}}}\)

A = Y - bx hoặc a = \({\bar Y}\) - b\({\bar X}\)

Với phương pháp bình phương bé nhất:

b = \(\frac{{\sum\limits_{i = 1}^n {({X_i} - \bar X)({Y_i} - \bar Y)} }}{{\sum\limits_{i = 1}^n {{{({X_i} - \bar X)}^2}} }}\)

hay \(\frac{{\sum\limits_{i = 1}^n {{X_i}{Y_i}} - n\bar X\bar Y}}{{\sum\limits_{i = 1}^n {X_i^2} - n\overline {{X^2}} }}\)

Với Computer ở phần mềm Excel:

Tìm trị số của b làm như sau: sử dụng hàm fx cụ thể: fx/Statistical/Slope/OK/nhập khối dữ liệu Y vào Known y s nhập khối dữ liệu X vào Known x s /OK

Tìm trị số của a: fx/Statistical/intercept/OK/nhập khối dữ liệu Y vào Known y s; nhập khối dữ liệu Y vào Known x s/ OK

Muốn xác định mức độ tương quan giữa biến độc lập và biến phụ thuộc bằng hàm correlation để xác định mức độ tương quan (R). Cụ thể: fx / Statistical/ Corre/OK/nhập khối dữ liệu X vào array 2; nhập khối dữ liệu Y vào array2/OK

Nếu R = + 1 đồng biến và tương quan hoàn toàn

R = - 1 nghịch biến và tương quan hoàn toàn

/R/ càng gần 1 tương quan càng mạnh và ngược lại

4. Phương pháp hồi quy bội (Hồi quy đa biến)

Là phương pháp được sử dụng để phân tích mối quan hệ giữa nhiều biến độc lập với một biến phụ thuộc (một chỉ tiêu kết quả với nhiều chỉ tiêu nguyên nhân)

Trong thực tế, có nhiều mô hình phân tích sử dụng hồi quy đa biến. Chẳng hạn như phân tích và dự báo doanh thu của doanh nghiệp kinh doanh nhiều mặt hàng, phân tích tổng chi phí với nhiều nguyên nhân tác động...

Một chỉ tiêu kinh tế chịu sự tác động cùng lúc của nhiều nhân tố cả thuận chiểu lẫn ngược chiều. Chẳng hạn như doanh thu phụ thuộc vào số lượng hàng bán, kết cấu hàng hàng bán, giá cả hàng hoá, thu nhập bình quân xã hội, mùa vụ, thời tiết, quảng cáo giới thiệu v.v... Mặt khác, giữa các nhân tố cũng có mối quan hệ nội tại. Vì vậy, phân tích hồi quy vừa kiểm định giả thiết về nhân tố tác động và mức độ ảnh hưởng, vừa định lượng các quan hệ kinh tế giữa chúng. Từ đó có cơ sở cho phân tích dự báo và có quyết định phù hợp, có hiệu quả trong việc thực hiện mục tiêu mong muốn của các đối tượng.

Phương trình hồi quy đa biến tổng quát dưới dạng tuyến tính là:

Y= b₀+ b₁x₁+b₂x₂+...+b₁x₁+...+b_nx_n+e

Trong đó: Y biến phụ thuộc (chỉ tiêu Phân tích). Y ỏ đây được hiểu là ưóc lượng (Y)

• b0 là tung độ gốc
• b, các độ dốc của phương trình theo các biến X,
• X, các biến độc lập (nhân tố ảnh hưởng)
• e các sai số

Mục tiêu của phương pháp hồi quy đa biến là dựa vào các dữ liệu lịch sử về các biến Yi và Xi, dùng thuật toán để tìm các thông số b₀ và b₁ xây dựng phương trình hồi quy để dự báo cho ước lượng trung bình của biến Y; Với máy vi tính, sử dụng chương trình Regression trên Excel để thực hiện hồi quy với lệnh: Tools/Data Analysis/ Regression/OK

Ở các cửa Input (đầu vào) nhập các dữ liệu Yi vào cửa Input Y Range; các dữ liệu Xi vào Input Xi Range

Ở cửa Output options (vị trí đầu ra) có 2 lựa chọn: chọn sheet mới (New vvorksheet) hoặc chọn sheet hiện hành Output Kange để nhận kết quả

5. Phương pháp quy hoạch tuyến tính

Là phương pháp sử dụng bài toán quy hoạch để tìm phương án tối ưu cho các quyết định kinh tế

6. Phương pháp sử dụng mô hình kinh tế lượng

Là phương pháp thiết lập môi quan hệ giữa các hiện tượng và sự kiện kinh tế, sau đó sử dụng mô hình kinh tế lượng để dự báo kết quả kinh tế trong tương lai.

Do giới hạn bởi nội dung chương trình môn học, mặt khác phương pháp hồi quy, quy hoạch tuyến tính, mô hình kinh tế lượng... lại phức tạp và đòi hỏi nhiểu quy trình tính toán và kiểm định rất nặng về lý thuyết, nên giải trình chỉ thuần túy đi vào ứng dụng ở các phần sau, không chú trọng chứng minh các thuật toán.